Những vấn đề xoay quanh tranh chấp các thương hiệu lâu đời và nổi tiếng nhằm đòi lại quyền sở hữu đích thực chưa bao giờ là một câu chuyện có hồi kết. Bởi nhiều yếu tố chủ quan hay khách quan mà các doanh nghiệp sở hữu thương hiệu vẫn bị cuốn vào những “trận chiến đòi quyền sở hữu trí tuệ” không mong muốn này. Một trong những sự việc được quan tâm nhiều đó là tranh chấp thương hiệu mì Hảo Hảo và mì Hảo Hạng, qua đó Riway không chỉ muốn giúp bạn đọc có cái nhìn khái quát về sự việc mà còn muốn mang đến những bài học kinh nghiệm dành cho các doanh nghiệp muốn bảo vệ “tài sản vô hình” của mình.
1. Vụ tranh chấp giữa thương hiệu mì Hảo Hảo và mì Hảo Hạng
Vào năm 2000, nhãn hiệu sản phẩm mì Hảo hảo được Vina Acecook đưa vào thị trường Việt Nam. Nhãn hiệu này cũng đã đăng ký gia hạn quyền sở hữu đến ngày 27/06/2023, theo quyết định gia hạn số 65278/QĐ-SHTT, ngày 15/11/2012 và chủ sở hữu hợp pháp là công ty cổ phần Acecook Việt Nam.
Nhưng vào cuối tháng 01/2015, trên thị trường mì ăn liền lại xuất hiện sản phẩm mang nhãn hiệu “Hảo Hạng” của công ty cổ phần thực phẩm Á Châu –Asia Foods. Trên nhãn hiệu sản phẩm này có những dấu hiệu tương tự về bao bì, hình dáng gây nhầm lẫn với sản phẩm mì hảo hảo của công ty Vina Acecook.
Để bảo vệ quyền lợi cũng như quyền sở hữu trí tuệ của mình, Vina Acecook đã có công văn gửi đến công ty Asia Foods khuyến cáo về hành vi vi phạm nhãn hiệu trong sản xuất kinh doanh hàng hóa. Acecook từng có văn bản khuyến cáo gửi Asia Foods về việc chấm dứt hành vi vi phạm.
Tuy nhiên, vào ngày 05/02/2015, công ty Asia Foods đã gửi công văn trả lời rằng nhãn hiệu mì hảo hạng đã được họ đăng ký sở hữu trí tuệ và được cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu số 119302. Sau đó hai bên đã có buổi gặp mặt để họp nhưng không đi đến thỏa thuận thống nhất quan điểm. Nên ngay sau đó, công ty Vina Acecook lại tiếp tục gửi công văn yêu cầu xử lý vi phạm đến Cục sở hữu trí tuệ – Bộ khoa học và công nghệ.
Sau đó bên Cục sở hữu đã có công văn phúc đáp lại vụ việc như sau: Nhãn hiệu mì Hảo hạng có mẫu bao gói mì ăn liền với các dấu hiệu “mì hảo hạng, tôm chua cay và hình” của công ty Asia Foods sử dụng trong thực tế (khác với mẫu đã được đăng ký bảo hộ với số hiệu 119302) có cách thức trình bày và màu sắc chủ đạo tạo thành gói tổng tương tự, gây nhầm lẫn với nhãn hiệu mì Hảo hảo của công ty Vina Acecook có số hiệu đăng ký 62360.
Như vậy, qua kết luận của Cục sở hữu cho biết nhãn hiệu mì Hảo hạng là nhãn hiệu nhái lại của nhãn hiệu mì Hảo hảo. Đồng thời, tháng 4-2015 Acecook đã khởi kiện ra tòa, yêu cầu bốn vấn đề: xác định hành vi vi phạm của Asia Foods, buộc chấm dứt vi phạm, Asia Foods đăng báo xin lỗi công khai trong ba kỳ, bồi thường thiệt hại gần 700 triệu đồng cho Acecook. Bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Bình Dương đã tuyên mì Hảo Hạng của Asia Foods có hành vi xâm phạm về sở hữu trí tuệ đối với mì Hảo Hảo của Acecook. Do đó Asia Foods phải chấm dứt vi phạm, đăng báo xin lỗi công khai ba kỳ liên tiếp. Tòa cũng tuyên Asia Foods bồi thường 80 triệu đồng chi phí luật sư cho Acecook.
Tuy nhiên, ngày 06/12/2017, Tòa án nhân dân Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm đã nhận định Asia Foods KHÔNG có hành vi xâm phạm sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu “Hảo Hảo, mì tôm chua cay, hình” của Acecook và ra phán quyết bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của Acecook Việt Nam. Đồng thời, đình chỉ và ghi nhận sự tự nguyện không dùng lại nhãn hiệu mang dấu hiệu “Mì hảo hạng, Tôm chua cay và hình” của Asia Foods – đối tượng khởi kiện của Acecook Việt Nam.
***Nhận xét: Từ vụ việc tranh chấp nhãn hiệu mì Hảo Hảo và mì Hảo Hạng, Riway nhận thấy:
Về nội dung: Cả hai nhãn hiệu đều thể hiện cho cùng loại hàng hóa là mì ăn liền (cùng nhóm 30). “Hảo Hạng” có 8 ký tự trong đó có 05 ký tự trùng, cách phát âm cũng tương tự nhau, âm đầu tiên là “Hảo” vì vậy dễ gây nhầm lẫn với nhãn hiệu “Hảo Hảo”.
Về hình thức: Nhãn hiệu “Hảo Hạng” có cách trình bày kiểu chữ (màu đỏ, nghiêng về bên phải), hình ảnh tô mì, sợi mì, hình ảnh con tôm, chanh, ớt, rau thơm,… với màu sắc chủ đạo (đỏ hồng) của mẫu bao bì tạo nên một tổng thể tương tự, gây cho người tiêu dùng sự nhầm lẫn, không có khả năng phân biệt.
Ngoài ra, nhãn hiệu “Hảo Hảo” đã được cấp văn bằng bảo hộ trước. Như vậy, nhãn hiệu vi phạm trong trường hợp này là “Hảo Hạng” dù rằng thương hiệu Hảo Hạng cũng đã có mặt ở thị trường khá lâu từ năm 2006.
Ở một khía cạnh khác, công văn phúc đáp của Cục SHTT cũng còn gây tranh cãi khi cho rằng mẫu bao bì thể hiện tô mì, sợi mì, con tôm lẫn màu sắc của Hảo Hạng gây nhầm lẫn cho Hảo Hảo. Dù rằng nhận định này là không quá thuyết phục vì đã là hình ảnh mì tôm chua cay thì không thể thiếu hình ảnh đặc trưng như con tôm, sợi mì, rau thơm hay chanh. Chưa kể, trên thị trường có hàng trăm sản phẩm mì tôm chua cay cũng đều thiết kế tô mì tương tự như vậy.
2. Lời khuyên, bài học dành cho doanh nghiệp
Một trong những nguyên nhân dẫn đến vụ tranh chấp thương hiệu giữa mì Hảo Hảo và mì Hảo Hạng nói riêng và các vụ tranh chấp thương hiệu khác nói chung có lẽ bắt nguồn từ việc mà không ít doanh nghiệp đang mắc phải như:
+ Việc doanh nghiệp không tra cứu, khảo sát trước mà tự động thiết kế theo yêu cầu của mình dẫn đến việc thường xuyên trùng với các nhãn hiệu đang còn hiệu lực bảo hộ. Điều này có thể gây ra tranh chấp hoặc thiệt hại cho doanh nghiệp nếu như có kiện tụng xảy ra.
+ Hiểu biết hạn chế về Sở hữu trí tuệ: Việc xâm phạm “vô thức”. Có thể họ thiết kế nhãn hàng, nhãn hiệu của mình nhưng bị ảnh hưởng vô thức bởi thói quen cảm quan khi hàng ngày họ tiếp xúc, tiếp nhận thông tin hình ảnh từ nhãn hiệu đang có trên thị trường hoặc đang được quảng cáo.
Bên cạnh các yếu tố khách quan cũng không thể không nói đến khía cạnh chủ quan khi một số chủ thể cố ý xâm phạm đến quyền sở hữu trí tuệ.
<?> Vậy doanh nghiệp cần làm gì để giảm thiểu các vụ tranh chấp thương hiệu xuống thấp nhất?
– Thứ nhất, đăng ký bảo hộ tài sản trí tuệ:
Việc đăng ký bảo hộ đối với nhãn hiệu, kiểu dáng… là điều kiện tiên quyết mà tất cả các doanh nghiệp dù mới thành lập hay đã thành lập lâu năm đều cần phải thực hiện. Doanh nghiệp đừng để đến lúc “mất bò mới lo làm chuồng”.
Cho đến khi có tranh chấp liên quan xảy ra, điều đầu tiên các doanh nghiệp cần là chứng minh nhãn hiệu, tài sản trí tuệ thuộc quyền sở hữu. Nếu doanh nghiệp không tiến hành đăng ký bảo hộ, xác lập quyền sở hữu đối với tài sản trí tuệ của mình thì hoàn toàn không có cơ sở để yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết quyền lợi.
– Thứ hai, chuẩn bị sẵn sàng và có kiến thức trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ
Nhiều chuyên gia đánh giá các doanh nghiệp Việt hiện còn rất mơ hồ về sở hữu trí tuệ, văn hóa tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ vẫn còn thấp. Thậm chí, có rất nhiều doanh nghiệp không nắm rõ các quy định pháp luật về sở hữu trí tuệ hiện hành.
Do đó, việc nắm vững kiến thức về sở hữu trí tuệ sẽ giúp doanh nghiệp tiến xa hơn không chỉ trong nước và còn vươn xa thị trường quốc tế. Chỉ có như vậy, lúc xảy ra tranh chấp, doanh nghiệp sẽ có sự chủ động và xử lý thông minh trong việc bảo vệ quyền lợi liên quan cũng như uy tín với khách hàng.
– Thứ ba, nâng cao chiến dịch marketing cho sản phẩm và doanh nghiệp
Bởi lẽ theo như khảo sát thị trường thực tế tại Việt Nam khách hàng có xu hướng nghe theo người quen hơn là người lạ, tức là hầu hết mọi người sẽ thường xuyên sử dụng sản phẩm hoặc nhãn hiệu mà họ đã tin dùng hoặc là mặt hàng thường xuyên xuất hiện trước họ, càng xuất hiện càng nhiều thì mức độ tin dùng càng cao.
Ví dụ: Biểu tượng logo của Apple là quả táo cắn dở. Và cứ nhắc đến quả táo cắn dở hoặc quả táo thì người ta đã nghĩ ngay đến Apple. Công ty Apple có thể coi như 1 hình mẫu về sự hoàn hảo trong chiến dịch marketing của mình với nhãn hiệu trong mỗi sản phẩm của mình.
Như vậy, khi chúng ta bảo hộ nhãn hiệu, sẽ thấy được lợi ích của nó trong việc quảng bá sản phẩm của mình, đó là điểm phân biệt lớn nhất với các sản phẩm cùng loại, đồng thời cũng cho người dùng biết đâu là sản phẩm của công ty mình, đâu là hàng giả hàng nhái.
– Thứ tư, nên tiết kiệm nguồn lực
Cụ thể, khi kiện tụng xảy ra, cái giá phải trả không chỉ là tiền, mà còn là thời gian, sức lực, tâm trí, cơ hội kinh doanh, uy tín… Chính vì vậy, hãy tránh xa những tranh chấp mà mình có thể dự liệu và kiểm soát được, khi mà chúng ta là những nhà khởi nghiệp đang luôn ở thế thiếu thốn nguồn lực cho dự án của mình.
Bên cạnh việc đăng ký sở hữu trí tuệ, các doanh nghiệp cũng cần có quan hệ với những cơ quan nhà nước hoạt động trong lĩnh vực thương hiệu. Ngoài ra, doanh nghiệp cần có sự liên kết với những tổ chức có thể hỗ trợ mình như các hiệp hội doanh nghiệp, các hội ngành nghề, câu lạc bộ doanh nghiệp,…
⇨ Vụ tranh chấp nhãn hiệu mì Hảo Hảo và mì Hảo Hạng đã để lại bài học đáng nhớ cho rất nhiều doanh nghiệp khác.
⇨ Vì vậy, việc đăng ký quyền sở hữu trí tuệ là vô cùng quan trọng, giúp khách hàng phân biệt được các nhãn hiệu với nhau. Khi nhãn hiệu đã được đăng ký tức là đã được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận bảo hộ, thì trong mọi trường hợp, nếu có nhãn hiệu nào trùng hoặc tương tự sẽ bị coi là có hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp. Chỉ khi bảo vệ được quyền và lợi ích của các doanh nghiệp, thì xã hội mới ổn định và ngày càng phát triển.
Rút kinh nghiệm và học hỏi từ vụ tranh chấp thương hiệu trên, Riway hy vọng rằng các doanh nghiệp hãy hành động đúng đắn ngay từ bây giờ để vấn đề “bảo hộ thương hiệu” sẽ không còn là bài toán nan giải nữa! Mong là những chia sẻ của Riway sẽ hữu ích với bạn.
>>> Xem thêm tại video dưới đây:
Nếu bạn cần Tư vấn hoặc Hỗ trợ Dịch vụ trọn gói, vui lòng liên hệ với Riway thông qua các kênh sau:
-
- Số điện thoại: 0962.605.360 (có thể nhắn trên Zalo)
- Đến trực tiếp tại Văn phòng: Tầng 3, Toà nhà TSA, 169/1 Võ Thị Sáu, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh.
- Hoặc bạn BẤM VÀO ĐÂY để điền thông tin, Riway sẽ gọi lại cho bạn nhé!
